Ανθρώπινα δικαιώματα ονομάζονται οι εξουσίες που αναγνωρίζει το δίκαιο στα πρόσωπα για την προστασία των έννομων συμφερόντων τους. Τρεις είναι οι κύριες κατηγορίες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων: α) ατομικά, β) πολιτικά και γ) αστικά.
Ατομικά: Πρόκειται για ελευθερίες που αναγνωρίζονται σ’ όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από τη φυλή, το θρήσκευμα, την καταγωγή, την κοινωνική θέση.
Π.χ. προσωπική ασφάλεια και ελευθερία, το άσυλο της κατοικίας και το απαραβίαστο της ιδιωτικής ζωής, η ελευθερία της θρησκευτική συνείδησης, η ελευθερία στοχασμού και έκφρασης, η ελευθερία της τέχνης, της επιστήμης, της οικονομικής δραστηριότητας, το δικαίωμα στην παιδεία, κ.α.
Πολιτικά: Αναγνωρίζονται στους πολίτες ενός συγκεκριμένου κράτους μέσα στο πλαίσιο του Συντάγματος και των νόμων
Π.χ. δικαιώματα άσκησης νομοθετικής, εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας.
Αστικά: Τα δικαιώματα του πολίτη ως ιδιώτη.
Π.χ. εμπράγματα, οικογενειακά, κληρονομικά, ενοχικά.
Αξία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
· Τα κοινωνικά δικαιώματα (εργασία, παιδεία, υγεία, ασφάλιση, περίθαλψη, κτλ) εξασφαλίζουν τη δικαιότερη κατανομή του παραγόμενου πλούτου, αμβλύνουν τις ανισότητες και αποτρέπουν την κοινωνική πόλωση.
· Τα οικονομικά δικαιώματα (ατομική ιδιοκτησία, ιδιωτική πρωτοβουλία) απελευθερώνουν τις παραγωγικές δυνάμεις της κοινωνίας, δημιουργούν ανταγωνισμό κι έτσι αυξάνεται ο πλούτος και η ευημερία.
· Η αναγνώριση εκ μέρους της πολιτείας δικαιωμάτων στους πολίτες εξασφαλίζει την απρόσκοπτη συμμετοχή τους στη διαχείριση και στον έλεγχο της εξουσίας, βασικών προϋποθέσεων για τη δημοκρατική λειτουργία των θεσμών.
· Με την κατοχύρωση του δικαιώματος στη διαφορά και στην ελευθερία της συνείδησης αναπτύσσονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ανθρώπου που τον διαφοροποιούν από τους υπόλοιπους.
· Η αναγνώριση δικαιωμάτων σε έναν άνθρωπο επιβάλλουν από μέρους του τον σεβασμό των αντίστοιχων υποχρεώσεων. Έτσι, επιτυγχάνεται η αρμονική συνύπαρξη των πολιτών.
Φαινόμενα παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
1.Η βία σε όλες της μορφές της (πόλεμος, τρομοκρατία, εγκληματικότητα) απειλεί το δικαίωμα του ανθρώπου στη ζωή και στην ασφάλεια.
2.Ο ρατσισμός (φυλετικός , κοινωνικός) αμφισβητεί το δικαίωμα του ανθρώπου στη διαφορετικότητα και προσβάλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
3.Στις χώρες του Τρίτου Κόσμου η γυναίκα θεωρείται, ακόμα και σήμερα, αντικείμενο χωρίς κανένα ουσιαστικό δικαίωμα. Αλλά και στον Δυτικό Κόσμο, όπου τα δικαιώματα των γυναικών έχουν πλήρως αναγνωρισθεί, υπάρχουν φαινόμενα που αποδεικνύουν πως στην πράξη τα δικαιώματα αυτά ακόμα αμφισβητούνται (κακοποιήσεις, στερεότυπες αντιλήψεις, επαγγελματικοί αποκλεισμοί).
4.Το παιδί αποτελεί την πιο ευαίσθητη ομάδα του πληθυσμού σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Φαινόμενα όπως είναι η εκμετάλλευση της παιδικής εργασίας και η παιδική πορνεία αποδεικνύουν πως τα παιδιά σήμερα στερούνται τα στοιχειώδη τους δικαιώματα (ζωή, υγεία, ασφάλεια, μόρφωση, κ.α.).
5.Η αυξανόμενη φτώχεια και εξαθλίωση, ειδικά στις χώρες του Τρίτου Κόσμου, αμφισβητούν το δικαίωμα όλων στη ζωή, στην υγεία και στο καθαρό περιβάλλον.
6.Η αλόγιστη επέμβαση του ανθρώπου στη φύση οδηγεί στην καταστροφή του περιβάλλοντος.
Έκθεση
Εξήντα χρόνια σχεδόν μετά την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων τα δικαιώματα αυτά συνεχίζουν να παραβιάζονται σε πολλά μέρη του κόσμου και με διάφορους τρόπους. Ποιοι είναι οι τρόποι αυτοί και γιατί κρίνεις αναγκαία την ουσιαστική κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Οι απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά θα περιληφθούν σε άρθρο (500 έως 600 λέξεις) που δημοσιεύεις στην εφημερίδα του σχολείου σου.
Επιμέλεια: Νικολέττα Θανοπούλου
Ατομικά: Πρόκειται για ελευθερίες που αναγνωρίζονται σ’ όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από τη φυλή, το θρήσκευμα, την καταγωγή, την κοινωνική θέση.
Π.χ. προσωπική ασφάλεια και ελευθερία, το άσυλο της κατοικίας και το απαραβίαστο της ιδιωτικής ζωής, η ελευθερία της θρησκευτική συνείδησης, η ελευθερία στοχασμού και έκφρασης, η ελευθερία της τέχνης, της επιστήμης, της οικονομικής δραστηριότητας, το δικαίωμα στην παιδεία, κ.α.
Πολιτικά: Αναγνωρίζονται στους πολίτες ενός συγκεκριμένου κράτους μέσα στο πλαίσιο του Συντάγματος και των νόμων
Π.χ. δικαιώματα άσκησης νομοθετικής, εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας.
Αστικά: Τα δικαιώματα του πολίτη ως ιδιώτη.
Π.χ. εμπράγματα, οικογενειακά, κληρονομικά, ενοχικά.
Αξία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
· Τα κοινωνικά δικαιώματα (εργασία, παιδεία, υγεία, ασφάλιση, περίθαλψη, κτλ) εξασφαλίζουν τη δικαιότερη κατανομή του παραγόμενου πλούτου, αμβλύνουν τις ανισότητες και αποτρέπουν την κοινωνική πόλωση.
· Τα οικονομικά δικαιώματα (ατομική ιδιοκτησία, ιδιωτική πρωτοβουλία) απελευθερώνουν τις παραγωγικές δυνάμεις της κοινωνίας, δημιουργούν ανταγωνισμό κι έτσι αυξάνεται ο πλούτος και η ευημερία.
· Η αναγνώριση εκ μέρους της πολιτείας δικαιωμάτων στους πολίτες εξασφαλίζει την απρόσκοπτη συμμετοχή τους στη διαχείριση και στον έλεγχο της εξουσίας, βασικών προϋποθέσεων για τη δημοκρατική λειτουργία των θεσμών.
· Με την κατοχύρωση του δικαιώματος στη διαφορά και στην ελευθερία της συνείδησης αναπτύσσονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ανθρώπου που τον διαφοροποιούν από τους υπόλοιπους.
· Η αναγνώριση δικαιωμάτων σε έναν άνθρωπο επιβάλλουν από μέρους του τον σεβασμό των αντίστοιχων υποχρεώσεων. Έτσι, επιτυγχάνεται η αρμονική συνύπαρξη των πολιτών.
Φαινόμενα παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
1.Η βία σε όλες της μορφές της (πόλεμος, τρομοκρατία, εγκληματικότητα) απειλεί το δικαίωμα του ανθρώπου στη ζωή και στην ασφάλεια.
2.Ο ρατσισμός (φυλετικός , κοινωνικός) αμφισβητεί το δικαίωμα του ανθρώπου στη διαφορετικότητα και προσβάλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
3.Στις χώρες του Τρίτου Κόσμου η γυναίκα θεωρείται, ακόμα και σήμερα, αντικείμενο χωρίς κανένα ουσιαστικό δικαίωμα. Αλλά και στον Δυτικό Κόσμο, όπου τα δικαιώματα των γυναικών έχουν πλήρως αναγνωρισθεί, υπάρχουν φαινόμενα που αποδεικνύουν πως στην πράξη τα δικαιώματα αυτά ακόμα αμφισβητούνται (κακοποιήσεις, στερεότυπες αντιλήψεις, επαγγελματικοί αποκλεισμοί).
4.Το παιδί αποτελεί την πιο ευαίσθητη ομάδα του πληθυσμού σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Φαινόμενα όπως είναι η εκμετάλλευση της παιδικής εργασίας και η παιδική πορνεία αποδεικνύουν πως τα παιδιά σήμερα στερούνται τα στοιχειώδη τους δικαιώματα (ζωή, υγεία, ασφάλεια, μόρφωση, κ.α.).
5.Η αυξανόμενη φτώχεια και εξαθλίωση, ειδικά στις χώρες του Τρίτου Κόσμου, αμφισβητούν το δικαίωμα όλων στη ζωή, στην υγεία και στο καθαρό περιβάλλον.
6.Η αλόγιστη επέμβαση του ανθρώπου στη φύση οδηγεί στην καταστροφή του περιβάλλοντος.
Έκθεση
Εξήντα χρόνια σχεδόν μετά την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων τα δικαιώματα αυτά συνεχίζουν να παραβιάζονται σε πολλά μέρη του κόσμου και με διάφορους τρόπους. Ποιοι είναι οι τρόποι αυτοί και γιατί κρίνεις αναγκαία την ουσιαστική κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Οι απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά θα περιληφθούν σε άρθρο (500 έως 600 λέξεις) που δημοσιεύεις στην εφημερίδα του σχολείου σου.
Επιμέλεια: Νικολέττα Θανοπούλου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου