Ελεύθερος Χρόνος

«Ars longa, vita brevis»

Ιπποκράτης, Πατέρας της Ιατρικής.

Ορισμός

 Ελεύθερος χρόνος ορίζεται ο χρόνος που διαθέτει ο άνθρωπος για τον εαυτό του, με σκοπό να τον αξιοποιήσει σύμφωνα με τις προσωπικές του επιλογές.

Γιατί δεν υπάρχει ελεύθερος χρόνος σήμερα ;

Λόγω του ανταγωνισμού και των υπερβολικών απαιτήσεων στον χώρο εργασίας, καθώς και των διαρκών αυξανόμενων αναγκών μας, που υποχρεώνουν τους εργαζομένους σε υπερωρίες και εξαντλητικά ωράρια με σκοπό να εδραιωθούν στη δουλειά τους και να αυξήσουν το εισόδημά τους.

Πολλές φορές ο ελεύθερος χρόνος του ανθρώπου αναλώνεται σε οικογενειακές και κοινωνικές υποχρεώσεις και όχι σύμφωνα με τις προσωπικές επιλογές του.

Στη σύγχρονη εποχή απαιτείται πολύτιμος χρόνος στις μετακινήσεις, κυρίως στις μεγαλουπόλεις, που περιορίζουν κατά πολύ τον ελεύθερο χρόνο του ανθρώπου.

Ο ελεύθερος χρόνος των νέων είναι επίσης περιορισμένος έως ανύπαρκτος εξαιτίας του υπερεντατικού προγράμματος σπουδών, του βαθμοθηρικού εκπαιδευτικού συστήματος που εντείνει τον ανταγωνισμό, καθώς και της κοπιαστικής και εξαντλητικής προετοιμασίας τους για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και την επαγγελματική σταδιοδρομία.

Η αξία του ελεύθερου χρόνου

Συμβάλλει στην ψυχική υγεία και ισορροπία του ατόμου, καθώς τον βοηθά να ξεκουραστεί, να απαλλαχτεί από το άγχος της καθημερινότητας, να ανασυντάξει τις δυνάμεις του και να ανανεωθεί ψυχικά.

Αποτελεί έναυσμα για πνευματικές ενασχολήσεις και καλλιέργεια των δεξιοτήτων του ατόμου ( χόμπι ) με τις οποίες οξύνει το πνεύμα και την κρίση του και δεν οδηγείται σε πνευματική νωθρότητα.

Το άτομο κοινωνικοποιείται, έρχεται σε επαφή με τον κοινωνικό του περίγυρο, δημιουργεί φιλίες και συμμετέχει σε κοινωνικές εκδηλώσεις, καταπολεμώντας έτσι την μοναξιά και την αποξένωση.

Το άτομο συμμετέχει στα κοινά και πολιτικοποιείται, αγωνίζεται για τα δικαιώματά του και έτσι συμβάλλει στη θωράκιση του δημοκρατικού πολιτεύματος.

Ολοκληρώνει την προσωπικότητα του ατόμου, καθώς το άτομο βρίσκει χρόνο για να κάνει την αυτοκριτική του, να καταλάβει τα λάθη του και να αυτοβελτιωθεί.

Μορφές αξιοποίησης ελεύθερου χρόνου
Μελέτη βιβλίων, επαφή με την τέχνη, επικοινωνία με τους συνανθρώπους μας, επαφή με τη φύση, αθλητισμός, ταξίδια – εκδρομές, ερασιτεχνική απασχόληση με κάποιο χόμπι...

Μορφές μη δημιουργικής αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου
Παθητική παρακολούθηση τηλεοπτικών προγραμμάτων χαμηλής ποιότητας, εκτόνωση σε νυχτερινά κέντρα διασκέδασης, ηλεκτρονικά παιχνίδια, τυχερά παιχνίδια, εκτόνωση σε γήπεδα, πλήρης αδράνεια, ενασχόληση με επαγγελματικά θέματα...

Αίτια μη δημιουργικής αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής και η τεχνοκρατική αντίληψη για τη ζωή που υποβαθμίζουν τις πνευματικές ενασχολήσεις του ανθρώπου και τον ωθούν αποκλειστικά σε υλιστικά πρότυπα.

Η αστικοποίηση που επιφέρει την έλλειψη ζωτικού χώρου για προσωπική έκφραση, την απουσία της γνήσιας επικοινωνίας και την αποξένωση.

Οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής με τις υπερβολικές απαιτήσεις τους και τους πολλαπλούς και συχνά αλληλοσυγκρουόμενους ρόλους στους οποίους καλούνται οι άνθρωποι να ανταποκριθούν, δημιουργούν σοβαρά προβλήματα, όπως η ανεργία, η αναξιοκρατία και οι ψυχικές διαταραχές.

Η κρίση του θεσμού της οικογένειας, που χάνει σταδιακά το νόημά της, καθώς δεν υπάρχει ουσιαστικός χρόνος για να βρεθεί η οικογένεια όλη μαζί, να μοιραστεί κοινές εμπειρίες και να αξιοποιήσει δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο.

Η προβολή αρνητικών προτύπων από τα Μ.Μ.Ε. όσον αφορά στην ψυχαγωγία, καθώς συνηθίζουν να προωθούν την ανούσια διασκέδαση και την εκτόνωση.

Η χρησιμοθηρική αντίληψη του σύγχρονου σχολείου που δεν καλλιεργεί τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντα των μαθητών.

Προϋποθέσεις για τη δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου

Το σχολείο :

Να μεριμνά για την πνευματική και αισθητική καλλιέργεια των νέων, να ενθαρρύνει την καλλιέργεια των δεξιοτήτων τους, να ενισχύει τα καλλιτεχνικά μαθήματα, καθώς και να προωθεί τη δημιουργία πολιτιστικών εκδηλώσεων.

Τα Μ.Μ.Ε.:

Να προβάλλουν θετικά πρότυπα που και να φροντίζουν για τη βελτίωση των προγραμμάτων τους με εκπομπές διδακτικού και πνευματικού χαρακτήρα.

Η πολιτεία :

Να δημιουργεί κατάλληλους χώρους, όπως βιβλιοθήκες, πολιτιστικά και αθλητικά κέντρα κ.α. στα οποία οι άνθρωποι θα μπορούν να αξιοποιούν δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο τους και να ψυχαγωγούνται.

Το ίδιο το άτομο :

Να εντοπίζει τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά του και να τα ασκεί στον ελεύθερο χρόνο του.

Να στρέφεται στον αθλητισμό, στις τέχνες, στη φύση και στο βιβλίο.

Να συμμετέχει σε πολιτιστικές και κοινωνικές εκδηλώσεις.

Να συνειδητοποιεί ότι οι ελεύθερες ώρες αποτελούν ώρες δημιουργίας και όχι αδράνειας.