Προπαγάνδα

Προπαγάνδα

«Όλη η πολεμική προπαγάνδα, οι κραυγές και τα ψέματα και το μίσος, έρχονται, όλα ανεξαιρέτως, από ανθρώπους που δεν πολεμούν».   

George Orwell, Βρετανός συγγραφέας

Α. Λεξιλόγιο

Προπαγάνδα, προπαγανδίζω, προπαγανδιστής, προπαγανδιστικός

Πληροφορία, είδηση, διάδοση, φήμη, λόγος, γλώσσα, εικόνα, έμβλημα, σύνθημα, διαφώτιση, διαφήμιση, πομπός, δέκτης

Εξουσιάζω, εξουσία, επιτάσσω, διαταγές, κελεύσματα, εντολές

Δόλιος, δολιότητα, παραπλανώ, παραπλάνηση, εξαπατώ, εξαπάτηση, ιδεολογία, ιδεοληψία (=άποψη ή ιδέα που είναι επινόημα), αξία, αξιολογώ, αξιολόγηση, καπηλεύομαι, καπηλεία, αλλοιώνω, αλλοίωση

Αποπροσανατολίζω, αποπροσανατολισμός, δεσμεύω, δέσμευση, καταναγκάζω, καταναγκασμός, υποδουλώνω, υποδούλωση, εξανδραποδίζω, διαμάχη, ρήξη, σύγκρουση

Ενημέρωση, γνώση, παιδεία, κριτική, επιχειρήματα, σκέψη, αποδείξεις, τεκμήρια, αμφιβάλλω, σκεπτικισμός, ψυχραιμία, νηφάλιος, νηφαλιότητα

Β. Σχεδιάγραμμα

Ορισμός 

 Προπαγάνδα (από το λατινικό ρήμα propagare που σημαίνει διαδίδω) ονομάζεται η συστηματική και οργανωμένη προσπάθεια διαστρέβλωσης εννοιών και ιδεών , η παραχάραξη της αλήθειας , με σκοπό την αποκόμιση άμεσων ή έμμεσων οφελών. Η χρησιμοποίηση μεθόδων ή άλλων τεχνητών συμβόλων με πρόθεση ,για τη μεταβολή της συμπεριφοράς και τελικά την παρώθηση σε πράξη. Πρόκειται για πρακτική που χρησιμοποιεί κυρίως η πολιτική εξουσία με σκοπό τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης και της χειραγώγησής της.

Τρόποι και μηχανισμοί επιβολής της προπαγάνδας :

Α) Λογοκρισία κι έλεγχος ή περιορισμός των πληροφοριών ,ώστε να ελέγχονται και οι αντιδράσεις των πολιτών.

β) Υπερπληροφόρηση : παροχή υπερβολικού όγκου πληροφοριών ,κυριαρχία του επουσιώδους έναντι του σημαντικού ,που οδηγεί εν τέλει στον αποπροσανατολισμό από τα πραγματικά προβλήματα.

γ) Διαρκής επισήμανση -επανάληψη π.χ. στιγματισμός ενός αντιπάλου πολιτικού ή πολιτικής ομάδας. (Ο Γκαίμπελς, υπουργός προπαγάνδας του Χίτλερ, έλεγε :“να λέτε ψέματα, πολλά ψέματα ,στο τέλος κάτι θα μείνει”)

δ) Κατασκευή πραγματικότητας : 1)τονισμός της αρνητικής κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας (εγκληματικότητα ,σκανδαλολογία κ.ά) 2)επιβολή και προβολή μόνο των θετικών στοιχείων -εξωραϊσμός της κοινωνικής και πολιτικής ζωής.

ε) Υπεραπλούστευση -Λαϊκισμός : υπεραπλούστευση των οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων. Υπόσχεση ότι όλα τα προβλήματα θα λυθούν ,γιατί όλα στηρίζονται στη θέληση του πολιτικού ,χωρίς όμως να θιγούν κοινωνικά συμφέροντα.

στ) Έντονη χρήση της εικόνας σε βάρος της πολιτικής επιχειρηματολογίας .Π.χ. Νέος, γοητευτικός ,καλοντυμένος πολιτικός.

ζ) Εκμετάλλευση αθλητικών επιτυχιών.

η) Χρήση καλλιτεχνικής δημιουργίας . Μουσική ,λογοτεχνία και κινηματογράφος αναπαράγουν στερεότυπα ,εγκλωβίζουν τις μάζες πολώνοντας την πραγματικότητα και δημιουργώντας μια ονειρική πραγματικότητα φυγής.

Θ) Λεξιμαγεία

Αίτια προπαγάνδας

Γιατί κάποιοι προωθούν την προπαγάνδα;

      Συμφέροντα οικονομικά

      Συμφέροντα πολιτικά

      Προσωπικές φιλοδοξίες

      Φανατισμός

      Κρίση αξιών, ηθική χαλάρωση

Γιατί οι άνθρωποι παρασύρονται συχνά και γίνονται θύματα προπαγάνδας;

      Πολλοί άνθρωποι σήμερα έχουν γίνει δούλοι του υλικού ευδαιμονισμού και του καταναλωτισμού, θεοποιούν το χρήμα και υπερεργάζονται για την απόκτηση του. Επομένως, αδιαφορούν για τα κοινά, δεν ενημερώνονται για τις πολιτικές εξελίξεις, δε διαμορφώνουν γνώμη και γίνονται εύκολα θύματα προπαγάνδας.

      Η τυφλή προσκόλληση στην ειδίκευση κάνει τον άνθρωπο πνευματικά μονομερή, χωρίς σφαιρική γνώση.

      Η στείρα τεχνοκρατική αντίληψη ότι η τεχνολογία οδηγεί τον άνθρωπο στην ευτυχία και ο σύγχρονος μηχανοποιημένος τρόπος ζωής έχουν απογυμνώσει ηθικοπνευματικά τον άνθρωπο.

      Η χαλάρωση κοινωνικών  δεσμών.

      Η έλλειψη κατάλληλης παιδείας.

Αποτελέσματα προπαγάνδας

α) Πόλωση του πολιτικού κόσμου .

β) Φανατισμός και απουσία διαλόγου.

γ) Στροφή των πολιτικών σε μεθόδους πολιτικού μάρκετινγκ . Το ενδιαφέρον εστιάζεται στην εικόνα ,στην προσωπική ζωή και όχι στον πολιτικό λόγο.

δ) Καταργείται ο πολιτικός προβληματισμός των πολιτών , εμφανίζεται το φαινόμενο της άγνοιας και της παθητικότητας.

ε) Υπονόμευση- εικονική λειτουργία της δημοκρατίας. Η λαϊκή κυριαρχία ουσιαστικά καταργείται από τη στιγμή που ο λαός δεν αποφασίζει με πολιτικά κριτήρια ,αλλά υπόκειται στους μηχανισμούς της προπαγάνδας.

στ) Μαζοποίηση, χειραγώγηση του πολίτη.

ζ) Εθνικισμοί, πόλεμοι, συγκρούσεις, βία, παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

η) Έλλειψη σεβασμού και ανθρωπισμού, στέρηση πνευματικής ελευθερίας.