Η ΠΕΙΘΩ (ΘΕΩΡΙΑ ΕΚΘΕΣΗΣ)

Η πειθώ

Τι είναι η πειθώ;

Πειθώ είναι ο λογικός τρόπος με τον οποίο επιχειρούμε να κάνουμε κάποιον να συμφωνήσει μαζί μας και να δεχτεί τις απόψεις μας ως ορθές.

Ειδικότερα:

Ως λογικός τρόπος η πειθώ σχετίζεται τόσο με τη σκέψη όσο και με την έκφραση. Στην προσπάθεια μας να πείσουμε κάποιον χρησιμοποιούμε τόσο τους κοινούς τόπους λογικής όσο και την εκφραστική μας ικανότητα. Παραθέτουμε πληροφορίες, γνώσεις, στοιχεία, παραδείγματα, γεγονότα με τη δυνατότερη σαφήνεια και ακρίβεια.

Όταν μάλιστα η επιδίωξη μας είναι ιδιοτελής, εσκεμμένη και προγραμματισμένη, καταφεύγουμε και στη χρήση σοφιστικών επιχειρημάτων, ανεξακρίβωτων ή παραπλανητικών στοιχείων, συναισθηματικών τεχνασμάτων, κ.α. στις περιπτώσεις αυτές η πειθώ μετατρέπεται σε προπαγάνδα.

Τρόποι και μέσα πειθούς

1. Επίκληση στη λογική

Μέσα πειθούς:

α. Επιχειρήματα (λογικές κατασκευές που χρησιμοποιούνται κυρίως στην ανάπτυξη της παραγράφου με αιτιολόγηση και αίτιο – αποτέλεσμα)

β. Τεκμήρια (i. παραδείγματα ii. ιστορικά γεγονότα iii. στατιστικά δεδομένα iv. επιστημονικά πορίσματα v. ντοκουμέντα, μαρτυρίες κ.λπ)

2. Επίκληση στο συναίσθημα

Μέσα πειθούς:

α. Αφήγηση γεγονότων

β. Περιγραφή καταστάσεων

γ. Χρήση συγκινησιακά φορτισμένων λέξεων

δ. Το χιούμορ, η ειρωνεία

ε. Η κινδυνολογία

Σημείωση: Κατά την επίκληση στο συναίσθημα δε χρησιμοποιούνται τόσο επιχειρήματα ή τεκμήρια, αλλά η πειθώ επιτυγχάνεται κυρίως με τη συναισθηματοποίηση – συγκίνηση του δέκτη.

3. Επίκληση στην αυθεντία

Μέσα πειθούς:

α. παροιμίες, γνωμικά, ρητά (λαϊκή σοφία)

β. αποφθέγματα, λόγια μεγάλων διανοητών

4. Επίκληση στο ήθος του ομιλητή:

Μέσα πειθούς:

α. προβολή των ηθικοπνευματικών αρετών του ομιλητή ή συγγραφέα,

β. παρουσίαση των θετικών στοιχείων της προσωπικότητάς του,

ώστε η πειθώ να μην απορρέει από επιχειρήματα ή τεκμήρια, αλλά από την αξιοπιστία, την ακεραιότητα, την ανωτερότητα κ.λπ. του ομιλούντος

5. Επίθεση στο ήθος του αντιπάλου:

Μέσα πειθούς:

α. προβολή των ελαττωμάτων, των αδυναμιών, των αρνητικών της προσωπικότητας του αντιπάλου,

β. των προκλητικών ή προσβλητικών για τα «χρηστά ήθη» στοιχείων της ιδιωτικής του ζωής, με σκοπό την αμαύρωση της τιμής και της υπόληψής του και την αποτροπή των δεκτών από την υποστήριξή του.

Επιμέλεια: Νικολέττα Θανοπούλου