ΤΟ ΧΙΟΥΜΟΡ

Χιούμορ-Γέλιο

«Μπορείς να προσποιηθείς ότι είσαι σοβαρός, αλλά δεν μπορείς να προσποιηθείς ότι είσαι αστείος»

Sacha Guitry, Γάλλος συγγραφέας.

Α. Λεξιλόγιο

γέλιο, γελώ, γελαστός, αγέλαστος, γελοίος, γελοιώδης, γελοιοποιώ, περιγελώ, γελοιογραφία,  χαμογελώ, χαμόγελο, κρυφογελώ, μειδίαμα, μειδιώ

διασκεδαστικός, διασκεδάζω

εύθυμος, ευθυμώ, ευθυμία, θυμηδία (διάθεση για γέλιο ως εκδήλωση ειρωνείας)

χαίρομαι, χαρούμενος, χαρά, κέφι, κεφάτος

αστείος, αστεϊσμός, αστειότητα, αστειεύομαι

χωρατό, χωρατατζής, χωρατεύω,

φαιδρός, φαιδρότητα, ιλαρός, ιλαρότητα

σάτιρα, σατιρίζω, σατιρικός, κωμικός, κωμωδία, κωμικός, διακωμωδώ, σκώπτω, σκώμμα, σκωπτικός.

Β. Σχεδιάγραμμα

Ορισμοί

Χιούμορ είναι η σύλληψη των πραγμάτων και της ζωής από την αστεία και κωμική πλευρά τους, καθώς και η έκφραση αυτής της όψεως τόσο στον προφορικό όσο και τον γραπτό λόγο (κάποιου) με έξυπνο, πνευματώδη τρόπο.

Σάτιρα είναι λογοτεχνικό είδος (έμμετρο ή πεζό), στο οποίο με τρόπο σκωπτικό ασκείται κριτική σε πρόσωπα και καταστάσεις της κοινωνίας με σκοπό τη διόρθωσή τους. Γενικότερα, η διακωμώδηση, η σκωπτική κριτική.

Γέλιο είναι η αυθόρμητη έκφραση ευχάριστης διάθεσης, που εκδηλώνεται με συσπάσεις των μυών του προσώπου, κυρίως στην περιοχή του στόματος και συνοδεύεται συνήθως από ηχηρές εκπνοές.

Η σημασία του γέλιου

Ψυχικός τομέας

Το γέλιο αποκαλύπτει τον ψυχικό κόσμο  του ατόμου:

ü εκφράζει την ανεμελιά και την ξεγνοιασιά, χαλαρώνει και αποφορτίζει συναισθηματικά το άτομο,

ü αποδιώχνει το άγχος, τονώνει την αισιοδοξία,

ü ο γελαστός άνθρωπος είναι καλοσυνάτος, ανοιχτός στη ζωή, συγκαταβατικός και άνθρωπος της προσφοράς.

Πνευματικός τομέας

Το χιούμορ αποτελεί εγγενές χαρακτηριστικό της ανθρώπινης διάνοιας:

ü αποκαλύπτει αλλά και καλλιεργεί τον πνευματικό κόσμο του ανθρώπου, καθώς για να γίνει κατανοητό το χιούμορ απαιτείται υψηλό πνευματικό επίπεδο,

ü δίνει διαφορετική διάσταση στον κόσμο, διευκολύνει την αντιμετώπιση δύσκολων στιγμών,

ü με τις διάφορες λαϊκές ή τις καλλιτεχνικές του μορφές δηλώνει αλλά και ερεθίζει τη φαντασία.

Κοινωνικός τομέας

Το χιούμορ λειτουργεί θετικά στην κοινωνικοποίηση των ατόμων και στη δημιουργία φιλικών σχέσεων, καθώς:

ü συνδέει τα άτομα μέσα απ’ τη θετική διάθεση που προκαλεί και σταδιακά αποκτά το ρόλο ενός προσωπικού κώδικα επικοινωνίας, αφού βασίζεται πλέον σε κοινές εμπειρίες και σε στοιχεία γνωστά μόνο μεταξύ των ατόμων της παρέας.

ü αποφεύγεται η αμηχανία της αρχικής γνωριμίας και να φανερώνεται η αισιόδοξη διάθεση των ατόμων. Ενώ, στην πορεία μιας φιλικής σχέσης, το χιούμορ έρχεται να υποδηλώσει την τρυφερότητα, την αλληλεγγύη και την αποδοχή ανάμεσα στους φίλους,

ü επαναφέρει στην τάξη εκείνον που ενεργεί αντικοινωνικά.

Ηθικός τομέας

Το χιούμορ, και κυρίως ο αυτοσαρκασμός, η διακωμώδηση, δηλαδή, του ίδιου μας του εαυτού σε σχέση με προσωπικά ελαττώματα και αδυναμίες:

ü αναδεικνύει τη δυνατότητα αυτογνωσίας του ατόμου, την αυτοπεποίθηση, αλλά και τη διάθεση να σταθεί κάποιος με κριτικό πνεύμα απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό προκειμένου να επισημάνει στους άλλους κάποιο αρνητικό χαρακτηριστικό που οφείλουν να αποφύγουν ή να στηλιτεύσουν,

ü συνυπάρχει με την καλοσύνη, την ανιδιοτέλεια, την πραότητα,

ü οδηγεί στην αριστοτελική κάθαρση που εξαγνίζει τον άνθρωπο από τα πάθη και τις κακίες.

Καλλιτεχνικός τομέας

Ιδιαίτερη αναφορά απαιτεί η σάτιρα, η οποία διαδραματίζει σημαντικότατο ρόλο στην εξέλιξη της κοινωνίας, αλλά και στο χώρο της πολιτικής, ήδη από την αρχαιότητα.

Η σάτιρα και ο σατιρισμός των πολιτικών και κοινωνικών ζητημάτων, φέρνει πολιτικούς και πολίτες αντιμέτωπους με τα κακώς κείμενα της πραγματικότητας, με τις αστοχίες των πολιτικών και με τα κακώς πεπραγμένα τους. Ασκείται, άρα, μέσω αυτής δριμύς έλεγχος των πολιτικών προσώπων και συχνά επιτυγχάνεται η βελτίωση συγκεκριμένων καταστάσεων, εφόσον οι πολιτικοί αντιλαμβάνονται τα λάθη που έχουν διαπράξει και τις συνέπειες που έχουν στους πολίτες οι επιμέρους αποφάσεις τους.

Η σάτιρα εκφράζει, κατά τρόπο έντονο κάποιες φορές, την αγανάκτηση και τις ανησυχίες των πολιτών, επιφέροντας την άκρως αναγκαία συναισθηματική αποφόρτισή τους, που προλαμβάνει και ίσως αποτρέπει άλλους πιο βίαιους τρόπους εκτόνωσης του συλλογικού θυμού. Επιτελεί, επομένως, διττό ρόλο, εφόσον αφενός στηλιτεύει τα λάθη και τα προβλήματα στο χώρο της πολιτικής, ασκώντας πιεστική κριτική για μια σχετική επανόρθωση, και αφετέρου προσφέρει στους πολίτες ένα ήπιο ξέσπασμα των εντάσεων που βιώνουν.

Βιολογικός τομέας

Το γέλιο χρησιμοποιείται ως μέθοδος θεραπείας με αξιοσημείωτα αποτελέσματα:

ü αυξάνει την πρόσληψη οξυγόνου

ü αυξάνει την αντοχή της καρδιάς και των πνευμόνων,

ü χαλαρώνει τους μυς, κάνει μασάζ στα εσωτερικά όργανα

ü βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος.

Εξάσκηση

Να φτιάξεις το δικό σου σχεδιάγραμμα με θέμα το γέλιο και η σημασία του στη σχολική ζωή.